Theo cách tính của các nhà chuyên môn thi đây là kinh phí đủ để xuất bản 30 cuốn sách trong 1 năm, với lượng in trung bình 1.000 cuốn/ấn phẩm. Với qui định này theo thống kê của Cục xuất bản đã vô tình loại 39 (NXB) khỏi sân chơi xuất bản trong cả nước.
Trên thực tế qui trình xuất bản một cuốn sách từ khâu tiếp nhận bản thảo cho đến khi hoàn thành ấn phẩm giao cho khác hàng chưa cần chi phí một đồng nào cho đến khi khách hàng thanh toán. Thời gian cho chu trình xuất bản một cuốn sách trung bình mất khoảng một tháng, mà thời hạn phải thanh toán tiền cho nhà in thông thường trong thời hạn là 1 đến 3 tháng kể từ ngày giao sách. Vậy khó khăn của các (NXB) không nằm ở chỗ thiếu 5 tỷ vốn hoạt động. Bằng chứng là 63 (NXB) vẫn hoạt động bình thường từ trước tới nay mà không cần đến 5 tỷ tiền vốn hoạt động (Nhà xuất bản Tài chính hoạt động bình thường cho đến bây giờ chỉ với 400 triệu đồng tiền vốn được cấp từ khi thành lập).
2. Nỗi đau của các Nhà xuất bản cần được nói ra sự thật
Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến khó khăn của các (NXB)? Và nỗi đau nào là sự thật cần được nói ra?
Các (NXB) đã tự đánh mất mình khi nhường lại 99% giá trị dịch vụ xuất bản cho thị trường tự do và chỉ khiêm tốn giữ lại cho mình có1% giá trị cấp phép (bán giấy phép xuất bản).
Trong chuỗi giá trị xuất bản bao gồm (Tổ chức bản thảo, biên tập, thiết kế, dàn trang, chế bản, cấp phép xuất bản, in ấn, vận chuyển) thì cấp phép là khâu dễ dàng nhất để nhặt tiền lẻ của khách hàng. Và các (NXB) đã chọn duy nhất khâu này để đua nhau cạnh tranh nhặt tiền lẻ của các thượng đế. Chẳng phải làm gì cả và có ngay một khoản tiền, các (NXB) đã lao vào cuộc đua bán giấy phép một cách kỳ lạ và đầy hào hứng. Có thời điểm giá một giấy phép xuất bản được một (NXB) thu chỉ có 200 ngàn đồng. 99% các giá trị cao quí chứa đựng tinh hoa tri thức xuất bản còn lại được nhường cho các thượng đế không có chuyên môn về xuất bản tự giải quyết. Hệ quả cuối cùng là những cuốn sách lưu chiểu nộp về (NXB) đầy mầu sắc bạo lực, tình trường mùi mẫn, những công lý cơ bắp nhẩy lên trang bìa vv.
3. Bằng chứng về chuỗi giá trị xuất bản bị đánh cắp?
Phân tích chuỗi giá trị xuất bản của một cuốn sách có giá trung bình của Nhà xuất bản Tài chính như sau: Hướng dẫn thực hiện…ABC, khổ (17 x 24) cm, số trang: 500 trang, in 1000 cuốn, giá ghi trên bìa sách là: 200.000 đồng (đây là giá do các thượng đế làm sách yêu cầu) thì chuỗi giá trị được tính như sau:
Tổng chuỗi giá trị = 200.000 đồng x 1000 cuốn = 200.000.000 đồng
Biên tập-----Thiết kế bìa-----Cấp phép xuất bản---In ấn------Trung gian phân phối
--------1---------------2------------------------3------------------4---------------------5
---20.000.000---2.000.000------------2.000.000----40.000.000-------136.000.000
-------10%------------1%---------------------1%--------------20%----------------68%
Trong chuỗi giá trị từ cột 1 đến 5 thì (NXB) có 3 cột đầu tiên chiếm tỷ lệ 12% chuỗi giá trị, mặc dù toàn bộ giá trị xuất bản chỉ nhỏ nhoi như vậy mà các (NXB) cũng không bảo vệ được mà chỉ thu về được duy nhắt Cột 3- chiếm có 1% do bán giấy phép- thử hỏi không khó khăn sao được.
4. Giải pháp nào cho vấn đề ổn định tài chính của các Nhà xuất bản?
Không có cơ quan chủ quản nào cứu được các (NXB) vì các cơ quan chủ quản chỉ có thể giải quyết được vấn đề cấp vốn hoạt động mà khó khăn của các (NXB) lại không nằm ở vấn đề vốn hoạt động. Khó khăn nằm ở chỗ các (NXB) nhường các chuỗi giá trị xuất bản cho thị trường bên ngoài nhà xuất bản. Các (NXB) nhường công việc chuyên môn xuất bản chuyên sâu – Là yếu tố quyết định chất lượng của một cuốn sách - thì nay đem tặng không những thượng đế không cần chuyên môn thực hiện. Không có giải pháp nào khác là các (NXB) phải giành lại chuỗi giá trị ít ỏi đã bị đánh mất và chỉ có cách đó mới tạo ra giá trị mới, bộ mặt mới cho các (NXB) mà thôi. Không có cách nào khác các (NXB) đã tự đánh mất mình thì giờ đây phải tự đứng dậy khẳng định mình, có chăng sự trông đợi tác động từ bên ngoài là một quy định từ phía nhà nước: Tất cả các công đoạn để xuất bản một cuốn sách nhất thiết phải được thực hiện bởi các nhà xuất bản.
